بیماری های جدی و ارتباط آنها با ذهن – بخش اول

ارتباط روان و جسم یک ارتباط دو طرفه است. بیماری های جسمی می توانند بر روی روان فرد تاثیر بگذارند و متقابلا، ارتقاء وضعیت ذهنی فرد بیمار، می تواند کیفیت زندگی او و میزان تاثیر فرآیند درمان را بهبود ببخشد.

بیماری های جدّی، مانند بیماری های تهدید کننده حیات (سرطان ها، بیماری های قلبی، تنفسی،دیابت و ..) و همینطور بیماری های مزمن (همانند بیماری های خودایمنی مثل ام اس، روماتیسم و ..) علاوه بر چالش های جسمی و مالی، می توانند چالش های ذهنی بزرگی را نیز برای فرد بیمار و اطرافیان او ایجاد کنند.

به همین دلیل تصمیم گرفتیم در یک برنامه دو بخشی، با همکاری دکتر علی امیری، روانپزشک، به مسائل ذهنی مرتبط با بیماری های جدی بپردازیم.

دکتر امیری در بخش اول در مورد نحوه برخورد اطرافیان با موضوع بیماری فرد و رفتارهای درست و غلط آنها صحبت می کنند.در بخش دوم، تمرکز بر روی مسائلی است که خود فرد بیمار می تواند در نظر بگیرد تا کیفیت زندگی را بالاتر ببرد و روحیه خود را ارتقاء بدهد.

تمرکز صحبت های آرش در هر دو بخش برنامه، بر روی تاثیرات مثبت درمان های مکمل (موارد تایید شده توسط انجمن های معتبر پزشکی، از قبیل انجمن سرطان آمریکا)، در کنار انجام درمان های متداول، بر روی ارتقا کیفیت زندگی فرد و کمک به بهبود اوست.

شنیدن:

یوتیوب:

دانلود مستقیم اپیزود ۱۱

دانلود سایر برنامه های پادکست آرامش

منابع: درمان های مکمل – انجمن سرطان آمریکا

متن اپیزود ۱۱، جهت استفاده افراد ناشنوا و کم شنوا

(متن از گفتگو یادداشت برداری شده و به همین دلیل لحن محاوره ای دارد)

پادکست امروز، بخش اول از یک برنامه دو قسمتی، در مورد مسائل ذهنی مرتبط با بیماری های جدیه.

در این دو برنامه، تمرکز ما بر بعد روانی و در واقع رابطه دو طرفه ذهن و چنین بیماری هایی خواهد بود.

منظور ما از بیماری های جدی، بیماری های تهدید کننده حیات ، مثل سرطان ها، دیابت، یا بیماری های قلبی و تنفسی، و همینطور بیماری های مزمن، از قبیل بیماری های خود ایمنی مثل ام اس یا روماتیسمه.

در بخش گفتگو با مهمان برنامه، امروز در خدمت دکتر علی امیری، متخصص اعصاب و روان هستیم، تا با ایشون در مورد شیوه صحیح برخورد اطرافیان با موضوع بیماری فرد و نحوه درست حمایت کردن گفتگو کنیم.

سلام، من آرش فیروزبخش هستم و صدای من رو در پادکست آرامش می شنوید.

تصور کنید توی آشپزخونه هستید.

روی کابینت، یه ظرف پر از لیمو ترش هست.

یکیشونو بر می دارید و می برید کنار بینیتون، تا عطرشو احساس کنید.

بعد می ذاریدش روی تخته برش و با چاقو شروع می کنید به بریدنش.

لیموی خیلی آبداریه و همینطور که دارید می بریدش، سطح تخته پر از آب لیمو میشه.

یکی از نصفه های لیمو رو بر می دارید و میارید به طرف دهانتون. سرتون رو می گیرید بالا و آماده اید که لیموی ترش رو فشار بدید

حالا همه این تصوراتو بذارید کنار و برگردید به همینجا و همین لحضه.

در ادامه خدمتتون عرض می کنم که چرا برنامه رو با چنین مثالی شروع کردم،

برنامه امروز ما، در مورد رابطه دو طرفه ذهن و بیماری های جدیه.

از جمله بیماری هایی که، در صورت عدم کنترل و معالجه، میتونن تهدید کننده زندگی افراد باشن.

و ضمنا بیماری های مزمنی که میتونن کیفیت زندگی افراد رو تحت تاثبر قرار بدن، مثل بیماری های خود ایمنی.

چنین بیماری هایی، علاوه بر چالش های جسمی و مالی، می تونن چالش های بزرگ روحی و روانی رو هم برای خود فرد بیمار و ضمنا برای اطرافیانش ایجاد کنند.

به همین دلیل ما تصمیم گرفتیم در دو برنامه پشت هم، به طور کامل به مسائل ذهنی ناشی از چنین بیماری هایی بپردازیم، و ضمنا در مورد روش های تایید شده علمی صحبت کنیم ، که می تونن به کنترل و درمان این بیماری ها کمک بکنن.

اگر یادتون باشه در اپیزود سوم پادکست آرامش، در مورد استرس، مطالب علمی خیلی جالبی رو بیان کردیم.

اینکه چرا و چطور، مغز انسان، میتونه از افکار به ظاهر غیر واقعی، مشکلات جسمی کاملا واقعی درست کنه.

اگر اپیزود سوم رو تا به حال نشنیدید، پیشنهاد می کنم که حتما این کار رو انجام بدید.

در برنامه امروز، نقش ذهن رو در روند بهبود بیماری های جدی بررسی می کنیم.

البته همونطور که گفتیم، صحبتهامون بر پایه تحقیقات و توصیه های علمی خواهد بود، و می تونید در وب سایت پادکست آرامش، لینک منابعی رو که ذکر می کنیم، در پست مرتبط با این اپیزود و اپیزود بعدی ببینید.

در مثالی که اول برنامه زدم، یعنی همون لیموی ترش، چیزی رو که تجربه کردید، یک نمونه ساده ولی کاملا قابل لمس تاثیر ذهن روی بدن بود.

یعنی با یک فکر ساده که حتی واقعیت هم نداشت، واکنش های شیمیایی و فیزیکی مختلفی در بدن شما رخ داد، که باعث ترشح بزاق و شاید حتی درد گرفتن قسمتهایی از فک و دهانتون شد، که البته امیدوارم اینطور نبوده نباشه.

بیماری های جدی، به طور مستقیم یا غیر مستقیم باعث بروز اختلالات ذهنی از قبیل اضطراب و افسردگی میشن.

همون احساسات منفی که در اپیزود سوم توضیح دادیم، چطور باعث افزایش التهاب و کاهش قدرت ترمیم بدن خواهند شد. چیزی که باید تلاش کرد ازش جلوگیری بشه.

در نقطه مقابل، از نظر علمی ثابت شده که بعضی از درمان های مکمل و جایگزین که به همراه درمان های متداول به کار میرن، میتونن تاثیرات مثبتی بر روی روند بهبود فرد داشته باشند.

انجمن سرطان آمریکا، فهرستی از درمان های مکمل رو منتشر کرده، که بیماران تونستن با استفاده ازشون به آرامش بیشتری برسن، اضطراب و درد رو کاهش بدن، روحیه و خواب بهتری داشته باشن و در مجموع کیفیت زندگیشون رو بالاتر ببرن.

البته این درمان های مکمل محدود به بیماران سرطان نیستند و در واقع همه افراد با هر نوع بیماری جدی یا حتی با مشکلات روحی از قبیل افسردگی هم میتونن ازشون بهره زیادی ببرن.

این فهرست، شامل این موارده:

مدیتیشن،

یوگا،

اجرای آیین های مذهبی، معنویت و دعا،

طب سوزنی،

ماساژ درمانی،

آروما تراپی یا درمان با رایحه های خوش،

آرت تراپی یا هنر درمانی، که افراد هنری رو می آموزند و مشغول خلق آثاری مثل نقاشی یا موسیقی میشن.

موسیقی درمانی،

و در نهایت بیو فیدبک تراپی، که معمولا در کلینیک های روانپزشکی انجام میشه و با استفاده از تجهیزات پیشرفته، به شما کمک میکنه تا ارتباط بین افکار و حالات بدن رو تشخیص بدید و از این طریق روی برخی از فعالیت های ناخودآگاه بدنتون، چیزهایی مثل ضربان قلب یا فشار خون، کنترل بیشتری به دست بیارید.

خیلی از این درمان های مکل، سیستم عصبی پاراسمپاتیک رو فعال می کنند و همونطور که در اپیزود سوم توضیح دادیم، از این طریق بدن شما رو در حالت Rest and Digest یا در واقع استراحت و ترمیم قرار میدن. حالتی که باعث آرامش شما میشه، فشار خون و ضربان قلب رو پایین میاره، قدرت ترمیم بدن رو بالا میبره، التهاب رو کاهش میده و بنابراین میتونه در کنار درمان های متداول، به بهبود و بازسازی بدن شما کمک کنه.

بخصوص در مورد مدیتیشن، در اپیزود چهارم پادکست آرامش بیشتر توضیح دادیم و اگر هنوز موفق به شنیدن این اپیزود نشدید، پیشنهاد می کنم که حتما به خود برنامه و ضمنا به مدیتیشن اول پادکست آرامش که بهش ضمیمه شده گوش کنید.

در واقع اگر بخوایم همه حرفهایی رو که زدیم خلاصه کنیم، زمانی که فرد با یک بیماری جدی روبرو میشه، میتونه علاوه بر درمان های متداول، یک یا چند مورد از درمان های مکمل رو هم با نظر پزشکش انجام بده.

این کار از طریق تاثیر ذهنی که روی بدن میگذاره، باعث خروج از حالت واکنش دفاعی و ورود به حالت ترمیم و بازسازی میشه و میتونه تاثیرات مثبتی بر روی روند درمان و ضمنا افزایش کیفیت زندگی داشته باشه.

بعضی از این درمان های مکمل مثل مدیتیشن و یوگا، حتی نیاز به هزینه یا امکانات خاصی هم ندارند و افراد میتونن در هر محلی یا زمانی به انجامشون بپردازند.

یک تکنیک دیگری هم وجود داره به اسم تصویر سازی خلاق ذهنی، که چون بحث مفصل تری نیاز داره و به ویژه از نظر علمی محل مناظره هست و حتی بین دانشمندان و پزشکان، موافقان و مخالفان خودش رو داره، در اپیزود دوازدهم یعنی برنامه بعدی به صورت مفصل تری بهش خواهیم پرداخت.

امروز در خدمت مهمان عزیزمون، دکتر علی امیری، متخصص اعصاب و روان هستیم تا با ایشون در مورد اقدامای اطرافیان یک فرد مبتلا به یک بیماری جدی صحبت کنیم.

نحوه برخوردهاشون، رفتارهای درست و غلط و اینکه چطور میتونن از فرد بیمار حمایت موثری انجام بدن.

آرش فیروزبخش: دکتر سلام، مثل همیشه باعث افتخاره که باز هم در این برنامه در خدمت شما باشیم.

دکتر علی امیری:  منم سلام عرض می کنم آرش جان خدمت شما و همچنین شنوندگان عزیز و خوشحالم که بازم این فرصتی پیش اومد که توی یه پادکست دیگه در خدمتتون باشم

آرش فیروزبخش: متشکرم. دکتر من همیشه یک چالش شخصی دارم، و اون اینه که نمیدونم با عزیزانی که به یک بیماری جدی دچار شدند، چطور باید صحبت کنم، یا چطور می تونم ازشون حمایت کنم.

به خاطر همین با وجودی که دوست دارم ارتباطمو با این عزیزان حفظ کنم، ولی این ترسی که دارم، ناخواسته باعث میشه ارتباطم باهاشون کمتر بشه.

به نظر شما راه حلی برای این مشکل وجود داره؟

دکتر علی امیری: خیلی از ما ها توی شرایط بودیم. وقتی که یکی از عزیزانمون مبتلا به یک بیماری جدی میشه، یا اینکه در حال سر و کله زدن با یک بیماری تهدید کننده حیات هست، خیلی از ماها نمیدونم که چی باید بگیم یا چی کار بکنیم.

اون عزیز احتمالا تو شرایط سختیه و داره هیجانات دردناکی رو تجربه میکنه و این موضوع باعث میشه که اطرافیان احساس بلاتکلیفی بکنن و ندونن که چطور میتونن به بهترین شکل از عزیزشون مراقبت بکنن.

توی این شرایط، یک سری نکات کمک کننده هستند،

اولین مورد اینه: از عزیزتون حمایت کنید. تو این شرایط فرد بیمار ممکنه برای کمک گرفتن از شما خجالت بکشه، تعارف کنه، یا اینکه احساس کنه داره باری رو به شما تحمیل میکنه. ولی باید اینو بدونید، که حمایتی که از طرف افرادی مثل شما ارائه میشه، میتونه تو بهبودی این افراد بسیار کمک کننده باشه.

با انجام کارهای مشخص به عزیزانتون کمک بکنید. حتی اگه اون کار بخواد اون باشه که در حین یا بعد از درمان بخواهید فقط کنارشون بشینید. گاهی اوقات، مهمترین کاری که شما بتونید انجام بدید، اینه که کنار عزیزانتون حضور داشته باشید.

مورد بعدی اینه: گوش بدید! وقتی که دارید با کسی که یک بیماری جدی داره صحبت می‌کنید، طبیعیه که احساس گیجی بکنید، با خودتون فکر کنید که چقدر تو این زمینه ناشی هستید، چون ممکنه حتی ندونید که چی باید بگید، ولی اغلب اوقات، مهمترین چیز این که به عزیزتون گوش بدید. اجازه بدید تا آنچه را که داره بر اون ها میگذره بهس راحتی ابراز کنند، بدون اینکه بخواهید قضاوتشون بکنید. یادتون باشه، بهشون نگید که تو این شرایط باید چه احساسی داشته باشند، یا اینکه سعی نکنید همه چی رو الکی مثبت و خوب نشون بدید.

نکته سوم اینه: در رابطه با بیماری عزیزتون تحقیق کنید و اطلاعات درست به دست بیارید، ولی تا وقتی که چیزی از شما پرسیده نشده نظر ندید!

هرچی شما در رابطه با تشخیص و درمان بیماری فرد مورد مورد علاقتون بیشتر بدونید، شما بیشتر آماده هستید تا بهشون کمک بکنید، ولی این به این معنی نیست که شما باید به عزیزتون بگید که چیکار باید بکنه یا چه کارهایی را نباید انجام بده! مگر اینکه خود فرد بیمار به طور مشخص نظر شما رو بپرسه، یا بخواد بدونه که در تحقیقاتتون راجع به بیماری چه چیزهایی را متوجه شدید.

تصمیماتی که برای درمان گرفته میشن، نهایتاً همیشه بر عهده فرد بیمار و پزشکش هست، و بنابراین حتی اگه همیشه موافق امورات انجام گرفته نیستید، لااقل نقش حمایتگر خودتونو حفظ کنید.

نکته چهارم اینه: حمایت خودتون و به صورت مستمر ادامه بدید. به قولا، خسته نشید، شل نشید، به خاطر اینکه بعضی از بیماری ها درمان طولانی مدت نیاز دارند. بنابراین مهمه که نه تنها در زمان تشخیص بیماری از عزیزمون حمایت بکنیم، بلکه مهمتر اینه که در تمام طول مدت درمان از آن فرد بیمار مراقبت و حمایت بکنیم و مواظب باشیم که توجه مون با گذشت زمان کاهش پیدا نکنه.

آرش فیروزبخش:  متشکرم، توصیه هاتون واقعا مفید و کاربردی بودن و من خودم سعی میکنم حتما از این به بعد به کار بگیرمشون.

به نظرتون وقتی توی شرایطی قرار می گیریم که مثلا در پاسخ به نگرانی ها یا گفته های اون عزیز بیمارمون، نمی دونیم چی باید گفت، اینجور موقع ها چیکار کنیم؟

دکتر علی امیری: این اطمینان رو به عزیزتون بدید که هر وقت ایشون خواست با شما صحبت کنه، شما در دسترس هستید تا به صحبت هایشان گوش بدید. اگه تو شرایطی قرار گرفتید که نمیدونستید چیکار کنید، این رو بپذیرید و با شهامت بیان کنید. بهتره که صادق باشید، تا اینکه سعی کنید وانمود کنید که مشکلی وجود نداره.

مورد بعدی اینه: اگه تو شرایطی قرار گرفتید که نمیدونستید چی بگید، یا سخت بود که صحبت بکنید، یادتون باشه که میتونید به راحتی عزیزتون رو در آغوش بگیرید یا میتونید دست فرد رو تو دستتون بگیرید و به آرامی نوازش بکنید، تاثیر اینا گاهی از حرف زدن بیشتره.

اگه به هر دلیلی نمی تونید حضوری به فرد بیمار سربزنید، با هر روش ممکن به عزیزتون نشون بدید که به فکرش هستید. مثلاً پیام بدید، تلفن بزنید، یا مکالمه تصویری داشته باشید.  سعی کنید که رابطه تان را تا حد امکان به شکل قبل حفظ کنید، مثلاً اگه قبلا در حضور عزیزتون جوک می‌گفتید یا میخندید، همچنان به این کارها ادامه بدید، البته با در نظر گرفتن شرایط.

آرش فیروزبخش: متشکرم. دکتر اگه ممکنه لطفا در مورد نباید ها هم صحبت کنید. کارهایی که نباید کرد، حرفهایی که نباید زد.

دکتر علی امیری: در رابطه با کارهایی که نباید انجام بشن اولین موردی اینه: از آنجا که شرایط هر کسی مختص خودشه، به عزیزتون نگید که میدونید اونا چه شرایطی دارند و چه طوری احساس می کنند، یا اینکه شرایط اونا رو با فرد دیگری مقایسه نکنید.

مورد بعد، از گفتن این جمله پیش پا افتاده که همه چی خوب میشه، اجتناب کنید. به خاطر اینکه این گونه جملات باعث می‌شود که بیمار با شما در رابطه با چالش هایی که داره صحبت نکنه.

مورد بعدی، یه سری جملات مانند اینکه مثبت باش یا اینکه نیمه پر لیوان رو ببین، سعی کنید این جملات را به کار نبرید!

به جای اینکه بخواید بیمار رو تحت فشار بذارید، تا آن طوری که شما میخواهید رفتار کنه، با پذیرش تون و با رفتارتون به عزیزتون اینو نشون بدید که اونا آزادند تا هر آنچه رو که واقعا احساس می‌کنند ابراز کنند. مورد آخر، اگه فرد بیمار نمیخواد راجع به هر چیزی صحبت بکنه یا مثلاً عصبانیه یا حتی ناراحته، این موضوعات را به خودتون نگیرید و شخصی نکنید.

در پایان امیدوارم که با انجام این کارها بتونید به عزیزتون کمک کنید تا حال بهتری داشته باشه.

آرش فیروزبخش: دکتر امیری بسیار سپاسگذارم از اینکه امروز هم وقت بسیار با ارزشتون رو در اختیار ما قرار دادید.

در برنامه آینده هم در خدمت شما خواهیم بود تا توصیه هاتون به خود افراد مبتلا به بیماری های جدی رو بشنویم. تا اون زمان براتون آرزوی آرامش دارم.

عزیزان برنامه امروز به پایان رسید.

در این برنامه در مورد رابطه دو طرفه ذهن و جسم در بیماری های جدی صحبت کردیم.

همچنین فهرستی از درمان های مکمل مورد تایید انجمن های پزشکی رو ارائه دادیم، که میتونن در کنار درمان های متداول، به بهبود جسمی و ارتقا کیفیت زندگی فرد بیمار کمک شایانی بکنن.

در بخش گفتگو، در خدمت دکتر علی امیری روانپزشک بودیم، که در مورد نحوه صحیح برخورد با عزیزانی که یک بیماری جدی دارند راهنماییمون کردند.

در برنامه آینده مبحث بیماری های جدی رو ادامه خواهیم داد و من براتون از یک موضوع مورد مناظره، یعنی تکنیک تصویر سازی خلاق ذهنی خواهم گفت.

همچنین دکتر امیری مجددا مهمان برنامه ما هستند، تا این بار توصیه های کاربردی به خود عزیزانی داشته باشند که با یک بیماری جدی روبرو هستند.

من آرش فیروزبخش هستم و تا برنامه آینده براتون آرزوی سلامتی و آرامش دارم.

مطالب مرتبط:

استرس، اضطراب و اختلالات اضطرابی بخشش: بخشیدن خود و دیگران بیماری های جدی و ارتباط آنها با ذهن – بخش دوم زندگی به سبک یک کوهنورد